محمد رحمانيان نويسنده و کارگردان نمايش «نام تمام مادران...» درباره پرداختن به پشت صحنه سينما در اين اثر همچون چند اثر ديگر خود و همچنين فعاليت‌‎هاي جديدش صحبت کرد.

محمد رحمانيان نويسنده و کارگردان تئاتر که اين روزها نمايش «نام تمام مادران…» را در تماشاخانه کنش‌معاصر روي صحنه دارد، درباره ويژگي‌هاي اين اثر نمايشي و معاصرسازي شخصيت يکي از ائمه (ع) در فرهنگ امروز به خبرنگار مهر گفت: در اين اثر نمايشي با يک شخصيت تاريخي- مذهبي سروکار داريم که اتفاقاً مربوط به دين اسلام است؛ تنها ديني که مدارک و اسناد زيادي از آن باقي مانده است.

وي افزود: وقايع و اتفاقات اين نمايش در دنياي امروز رخ مي‌دهد، اما من در ابتداي اثر با گذاشتن بخشي از خطبه «سقيفه بني‌ساعده» که از زبان يکي از کاراکترهاي نمايش بيان مي‌شود در کار مي‌خواستم اعلام کنم که قرار است راجع به حضرت فاطمه زهرا (س) صحبت کنم، در واقع اين مونولوگ به عنوان يک مقدمه در اثر وجود دارد چون در اين اثر نمايشي اتفاقات در مقطع گذشته رخ نمي‌دهد.

کارگردان نمايش «اسب‌ها» درباره اين نکته که چرا به تازگي در آثارش ترجيح مي‌دهد که شخصيت‌هاي مذهبي را در دنياي معاصر روايت کند، توضيح داد: امسال 20 جمادي الثاني که تولد حضرت زهرا (س) است همزمان شده با 29 اسفندماه و ايام عيد نوروز و من به دليل اين همزماني تلاش کردم اين اثر نمايشي را به صحنه ببرم و قصه‌ام را روايت کنم. دليل معاصرسازي شخصيت‌هاي مذهبي و اينکه من مدت‌ها است که اين شخصيت‌ها را در دوران خودشان به تصوير نمي‌کشم اين است که در مقطعي به دليل همين اتفاق تهديد و توهين‌هاي زيادي شنيدم و حتي حکم‌هاي مختلفي براي من صادر کردند و در مقطعي نيز ممنوع الفعاليت شده و مجبور به مهاجرت شدم؛ بنابراين به اين نتيجه رسيدم که فضا چندان آمادگي پذيرش چنين روايت‌هايي را ندارد.

رحمانيان درباره دلايل پرداختن به شخصيت حضرت زهرا (س) در اين اثر نمايشي عنوان کرد: از نظر من فاطمه زهرا (س)  و حضورش در وقايع اجتماعي آن دوران مثل خطبه «سقيفه بني ساعده»، خطبه موسوم به «فدکيه» و يا در جريان مباهله کاملاً مشهود است و نشان مي‌دهد که آن حضرت شخصيتي فعال و اجتماعي بودند که اعتراض مي‌کردند و اين اعتراض را به گوش مردم مي‌رسانده‌اند. ايشان چون دختر پيغمبر (ص) و همسر امام علي (ع) بودند، اعتراض به وقايع پيرامونشان را با صداي بلند به گوش مردم مي‌رساندند.

کارگردان نمايش «مجلس ضربت زدن» درباره ديگر مضامين مطرح شده در اين نمايش بيان کرد: در نمايش «نام تمام مادران…» رابطه مادر با جنين و نه حتي با فرزند بلکه با نطفه بيان مي‌شود چون اين جنين گاه به دنيا مي‌آيد، گاه نمي‌آيد و گاهي هم متأسفانه سقط مي‌شود. همه زن‌هاي اين نمايش با مسأله جنين ارتباط دارند و من در ادبيات نمايشي خودمان کمتر پرداختن به اين مسأله را ديده‌ام بنابراين علاقه‌مند بودم که روي آن کار کنم.

وي متذکر شد: در ادبيات خارجي رمان «نامه به کودکي که هرگز داده نشد» اثر اوريانا فالاچي ارتباط مادر با جنين را تا پايان بسيار خوب حفظ مي‌کند. همچنين در فيلم‌هاي ايراني نيز مي‌توانم به فيلم «نازنين» به کارگرداني عليرضا داودنژاد که قبل از انقلاب تنها کسي بود که به اين مسأله پرداخت و همچنين فيلم «يکبار براي هميشه» به کارگرداني سيروس الوند که او نيز بعد از انقلاب اولين کسي بود که به مسأله سقط جنين پرداخت، اشاره کنم.

رحمانيان در مورد ويژگي‌هاي شخصيتي 8 زني که در اين اثر به تصوير کشيده مي‌شوند و مشکلات آنها بيان کرد: ازدواج در سن پايين، ازدواج ناخواسته و ايجاد روابطي که يک رابطه نامعقول و نابهنجار اجتماعي به حساب مي‌آيد همه تابوهايي هستند که کمتر به آنها پرداخت شده است و متأسفانه اين مسائل در طبقات فرودست جامعه خيلي بيشتر به چشم مي‌آيد و در پرونده‌هاي قضايي زيادي به آنها پرداخت شده است. البته مسائل ديگري هم بودند که من علاقه‌مند بودم به آنها بپردازم، اما ترجيح دادم که فعلاً به آنها ورود نکنم. اميدوارم اين مسائل از حالت تابو بودن بيرون بيايند و بتوان راه چاره‌اي برايشان پيدا کرد و تأکيد مي‌کنم که متأسفانه اين مشکلات در ميان طبقات فرودست خيلي بيشتر و عميق‌تر به چشم مي‌خورد.

اين کارگردان و نويسنده تئاتر درباره پرداختن به پشت صحنه سينما در اين اثر نمايشي نيز گفت: البته پرداختن به سينما به علاقه من برمي گردد اما زماني که شروع به نوشتن نمايشنامه کردم، تحت تأثير فضاي نمايشنامه «مجلس ضربت زدن» آقاي بيضايي بودم و در واقع تحت تأثير بيضايي که در آن نمايشنامه به پشت صحنه يک تئاتر مي‌پردازد، در نمايش «نام تمام مادران…» به پشت صحنه سينما پرداختم.

وي درباره ارتباطي که زن‌هاي اين نمايش با فرزندان از دست رفته شان دارند، اظهار کرد: در اين اثر نمايشي بچه‌اي که از دست رفته و ديگر نيست، نماد همه چيزهايي مي‌شود که اين زن‌ها در زندگيشان از دست دادند و همچنين در پايان نيز همين بچه باعث مي‌شود که زن‌ها در کنار هم جمع شوند. ديالوگي در نمايش «ترانه‌هاي محلي» وجود داشت که به آن بسيار اعتقاد دارم. در بخشي از آن نمايش، يکي از کاراکترها مطرح مي‌کرد «ممکن است همه مردان دنيا با هم برادر نباشند، اما حتماً همه زن‌هاي دنيا با هم خواهرند» من معتقدم با همه ديدگاه‌هاي مختلف و احساس حسادت و رقابتي که ممکن است زن‌ها با هم داشته باشند، اما هميشه چيزي آنها را کنار هم قرار مي‌دهد که در اين نمايش بچه همين نقطه تمرکز است و باعث مي‌شود که همه زن‌ها گرد هم جمع شوند.

رحمانيان در مورد علاقه اش به پرداختن به سينما در آثار نمايشي يادآور شد: علاقه من به سينما در آثار نمايشي ام کاملاً مشهود است و همان‌طور که در نمايش «هامون بازها» به فيلم «هامون» پرداختم اجازه کار کردن روي فيلم «گوزن‌ها» را از مسعود کيميايي گرفته‌ام و آقاي کيميايي عنوان کردند که دوست دارند تا وقتي زنده هستند اين نمايش روي صحنه بيايد و من تلاشم را مي‌کنم تا هر چه زودتر بتوانم اين اثر را اجرا کنم. در واقع سينما در کارهاي ديگر من نقش پررنگ تري خواهد داشت.

وي متذکر شد: در نمايش «گوزن‌ها» اتفاقاتي را که در آن سال‌ها براي فيلم افتاد، به تصوير مي‌کشم. در زمان ساخت «گوزن‌ها» کيميايي به ساواک فراخوانده شد و مشکلات زيادي برايش پيش آمد و من نيز در اين نمايش تلاش مي‌کنم اتفاقاتي را که در آن دوران افتاد و باعث شد آنچه که در جشنواره فيلم تهران به نمايش درآمد، در اکران عمومي فيلم تغيير کند و مميزي‌هايي را که به فيلم اعمال شد، به تصوير بکشم.

کارگردان فيلم «سينما- نيمکت» در پايان صحبت‌هايش درباره? اجراي نمايش «صدام» توضيح داد: متأسفانه دو ماه است که منتظر تماس تلفني از طرف مدير تالار وحدت هستم تا زمان اجراي نمايش را به من اعلام کنند، اما اين اتفاق هنوز رخ نداده و اين چندمين بار است که تالار وحدت با من بدقولي مي‌کند و متأسفانه به اين ترتيب دارند زمان را براي من مي‌کشند چون اين پروژه بسيار عظيم است و بايد برنامه‌ريزي طولاني مدتي براي اجرايش صورت گيرد. خوشبختانه کار از طرف اداره کل هنرهاي نمايشي و معاونت هنري حمايت شده، اما تالار وحدت همچنان من را منتظر نگه داشته است.

نمايش «نام تمام مادران…» نوشته و کارگرداني محمد رحمانيان تا 29 اسفندماه در دو نوبت 18:30 و 20:30 در سالن پايتخت مجموعه کنش معاصر روي صحنه است.

نوشين اعتماد، رؤيا بختياري، سيما تيرانداز، سينا رازاني، سانيا سالاري، بهنوش طباطبايي، مبينا طبائي، هانا کامکار و آشا محرابي به ترتيب حروف الفبا بازيگران اين اثر نمايشي هستند
منبع: مهرنيوز